بدون شک هدف اصلی کلیه مددکاران بهبود زندگی اجتماعی و سلامت روانی است که در اکثر موارد مددکارانی که در سطوح خُرد کار میکنند همین اهداف را در دایره آسیب ها و مشکلات مددجویان و مراجعان خود مدنظر قرار می دهند.
در سطح بالاتر مدیران و موضعان قانون در حیطه امور اجتماعی نیز باید همین اهداف را در رأس برنامه ریزیهای خود قرار دهند.
در نهایت کلیه فعالیتها در حیطه امور اجتماعی قرار است منجر به کاهش آسیبها و کنترل آنها شود و در این راه همان اندازه که نقش مددکاران موثر است، میتوان به نقش مددجویان نیز پرداخت. میزان آگاهی مددجویان از اهمیت نقش خودشان در فرایند توانمندسازی میتواند هم به اثر بخش بودن فعالیت مددکاران و سازمانها کمک کند و هم میتواند فرآیندها را تسریع بخشد.
بطور خاص از دریچه مطالبه گری اگر به موضوع نگاه کنیم میتوانیم اهمیت نقش مددجویان و مشارکت ایشان را به خوبی درک کنیم. مددجوی مطالبه گر نیروی محرکه بسیار قوی برای مدلهای توانمندسازی است. مددجویان مطالبه گر را میتوان بعنوان هسته مدلهای توانمندسازی در نظر گرفت.
اینکه مددکاران، مددجویان مطالبه گر پرورش دهند و از مددجویان و مراجعان خود بخواهند که روحیه مطالبه گری داشته باشند نیاز به دید وسیع مددکاران دارد و در وهله اول باید مددکاران برای توجیه مددجویان آماده شده باشند. مددکار باید به این تفکر رسیده باشد که مددجوی مطالبه گر میتواند بسیار بهتر از یک مددجوی منفعل در فرآیندها و برنامه ها مشارکت داشته باشد.
نهادینه کردن مطالبه گری در مددجویان یک جزء جدایی ناپذیر از مدلهای مطالبه گری است که با همه گیر کردن تفکر مطالبه گری در جامعه بسیاری از مسیرهایی که به هدف نهایی مددکاران ختم میشود را کوتاه می کند. با پرورش مددجویان مطالبه گر تا حد زیادی میتوان در هزینه ها و منابع انسانی صرفه جویی کرد و به سطح بالایی از سرمایه اجتماعی رسید.
بنظر میرسد که در این راه، رابطه تنگاتنگ مشاوران و مددکاران اجتناب ناپذیر است. آگاه سازی مددجویان نسبت به حقوق اجتماعی خود و روشن کردن راه های رسیدن به سلامت اجتماعی و بهزیستی روانی در بستر شرایط اجتماعی موجود، کاری بسیار دشوار است که طلب میکند تمام سازمانها و افراد درگیر در مباحث آسیب های اجتماعی در تمام سطوح با یکدیگر هماهنگی داشته و هر چه بیشتر و بهتر این راه را هموار سازند.
محمد چیرى | مددکار اجتماعی
